Noyon 10.7.1509 – Genève 27.5.1564
Predikant, reformator, eigenlijke naam Jean Cauvin. Aanvankelijk door zijn vader
voor een kerkelijke loopbaan bestemd, liet deze hem na een conflicht met de kerk
rechten studeren. Calvijn studeerde onder andere in Parijs, Orléans en Bourges.
Deze juridische studie kwam hem later te pas bij de organisatie van de kerk.
Theologisch was hij autodidact. Over zijn persoonlijke bekering en die tot de
Reformatie, beide rond 1533/34, is weinig bekend, ook omdat Calvijn niet graag
over zichzelf sprak. Vanwege de vervolging van pro-testanten moest Calvijn
Frankrijk ont-vluchten en belandde hij, onder andere via Basel, in 1536 in Genève,
dat kort daarvoor tot de Reformatie overgegaan was. Op aandringen van de plaatselijke
predikant Guillaume Farel werd Calvijn hier eerst prediker daarna ook pastor.
Vanwege een conflict met de raad van de stad over de zelfstandigheid van de kerk
moest Calvijn Genève verlaten. Van 1538 tot 1541 was hij predikant van de Franstalige
vluchtelingengemeente te Straatsburg, waar hij de invloed van Martin Bucer
onderging. Op dringend verzoek van de raad van Genève keerde Calvijn naar die
stad terug en hield zich daar tot aan zijn dood bezig met preken, pastoraat en
onderwijs. De stad werd in deze jaren overspoeld met vluchtelingen uit vooral
Frankrijk, met wie Calvijn zich sterk verbonden voelde.
In Genève ondervond Calvijn veel tegenwerking van de overheid die moeite had
met zijn streven naar een zelfstandig kerkelijk leven. Ook waren er theologische
conflicten met onder anderen Sebastian Castellio (over de canoniciteit van het
boek Hooglied) en Hiëronymus Bolsec (over de predestinatie). In de affaire rond
Michael Servet, die de leer van Gods drie-eenheid bestreed, en daarom in Genève
gearresteerd werd en naar keizerlijk recht tot de brandstapel veroordeeld, heeft
Calvijn tevergeefs getracht Servet tot inkeer te brengen en de raad te bewegen
tot een minder pijnlijke vorm van doodstraf.
In zijn werk hield Calvijn voortdurend heel de Europese kerkelijke situatie voor
ogen en probeerde hij vooral door zijn briefwisseling de eenheid van alle christusbelijders
te bereiken. Met name zijn vaderland Frankrijk had daarbij zijn aandacht,
waarbij Calvijn hoopte dat de Reformatie ook daar de overhand zou krijgen.
Vanuit zijn oecumenische instelling nam Calvijn deel aan de godsdienstgesprekken
die tussen reformatorische en katholieke woordvoerders gehou-den
werden. Ook met lutheranen en dopers zocht Calvijn naar een weg voor kerkelijke.
